از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟ علت، انواع و درمان کم خونی

اختصاصی فارمافوری: کم خونی به تعداد کم گلبول های قرمز گفته می شود. در آزمایش خونِ عادی کم خونی به عنوان هموگلوبین پایین یا هماتوکریت گزارش می شود. هموگلوبین پروتئین اصلی در گلبول های قرمز خون است. اکسیژن را حمل می کند و آن را به سراسر بدن شما می رساند. اگر کم خونی دارید ، سطح هموگلوبین شما نیز پایین خواهد بود. اگر مقدار آن پایین باشد ، ممکن است بافت ها یا اندام های شما اکسیژن کافی دریافت نکنند. ما از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟ خستگی یا تنگی نفس و سردی اندامهای انتهایی و سردرد می تواند نشانه کم خونی باشد.

کم خونی چه علتی می تواند داشته باشد؟

کم خونی شایع ترین بیماری خونی در ایالات متحده است. که تقریباً ۶ درصد از افراد را مبتلا می کند. زنان ، کودکان خردسال و افراد مبتلا به بیماری های طولانی مدت بیشتر در معرض کم خونی هستند. موارد مهمی که باید به خاطر بسپارید عبارتند از:

اشکال خاصی از کم خونی از طریق ژن های شما منتقل می شود. و نوزادان ممکن است از بدو تولد به آن مبتلا شوند.

زنان در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن به دلیل از دست دادن خون در دوره های قاعدگی خود و افزایش نیاز خون در دوران بارداری هستند.

افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی هستند. زیرا احتمال ابتلا به بیماری کلیوی یا سایر بیماری های مزمن پزشکی بیشتر است.

انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد. که علل  و درمان های متفاوتی دارند. برخی از اشکال – مانند کم خونی خفیف که در دوران بارداری اتفاق می افتد –اسباب نگرانی عمده ای نیستند. اما برخی از انواع کم خونی ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی زمینه ای باشد.

از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟

علائم کم خونی

از کجا بفهمیم کم خونی داریم؟ از روی برخی علائم. البته علائم کم خونی می تواند آنقدر خفیف باشد که حتی ممکن است متوجه آن نشوید. با کاهش سلول های خونی ، علائم اغلب بعد از مدتی ظاهر می شوند. بسته به علت کم خونی ، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد. در واقع در پاسخ به این پرسش که از کجا بفهمیم کم خونی داریم می توان گفت هر یک از علائم زیر می تواند ناشی از کم خونی باشد. که با آزمایش های بیشتر می توان آن را تایید یا رد کرد.

سرگیجه ، سبکی سر ، یا احساس اینکه در شرف از حال رفتن هستید.

ضربان قلب سریع یا غیرمعمول

سردرد

درد ، از جمله در استخوان ها ، قفسه سینه ، شکم و مفاصل

مشکلات رشد ، برای کودکان و نوجوانان

تنگی نفس

پوست رنگ پریدهیا زرد

دست ها و پاهای سرد

خستگی یا ضعف

انواع کم خونی

بیش از ۴۰۰ نوع کم خونی وجود دارد. که به سه گروه عمده تقسیم می شوند:

کم خونی به دلیل از دست دادن خون

کم خونی ناشی از کاهش یا نقص در تولید گلبول های قرمز خون

کم خونی ناشی از تخریب گلبول های قرمز خون

کم خونی به دلیل از دست دادن خون

ممکن است به دلیل خونریزی گلبول های قرمز خون از دست بدهید. این روند  می تواند به آرامی و در مدت زمان طولانی اتفاق بیفتد. و ممکن است متوجه آن نشوید. علل این روند می تواند شامل موارد زیر باشد:

بیماری های دستگاه گوارش مانند زخم ، بواسیر ، ورم معده (التهاب معده) و سرطان.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن ، که می تواند باعث زخم و گاستریت شود.

عادت ماهانه خانم ها ، به ویژه اگر قاعدگی شدید (یا پریود شدید) دارید. این امر می تواند با فیبروم همراه باشد.

پس از سانحه یا بعد از عمل جراحی.

کم خونی ناشی از کاهش یا نقص در تولید سلول های قرمز خون

در این نوع کم خونی ، بدن شما ممکن است سلول های خونی کافی تولید نکند. یا آنطور که باید کار نکند. که می تواند به این دلیل اتفاق بیفتد که گلبول های قرمز شما مشکلی دارد یا به دلیل نداشتن مواد معدنی و ویتامین های کافی برای تشکیل طبیعی سلول های قرمز خون. بیماری های مرتبط با این علل کم خونی عبارتند از:

مشکلات مغز استخوان و سلول های بنیادی

نارسایی کمبود آهن

کم خونی داسی شکل

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ، به ویژه b12 یا فولات

مشکلات مغز استخوان و سلول های بنیادی ممکن است بدن شما را از تولید کافی گلبول های قرمز باز دارد. برخی از سلول های بنیادی در مغز که در مرکز استخوان های شما قرار دارند به گلبول های قرمز تبدیل می شوند. اگر سلول های بنیادی کافی وجود نداشته باشد ، اگر درست کار نکنند ، یا اگر با سلول های دیگر مانند سلول های سرطانی جایگزین شوند ، ممکن است دچار کم خونی شوید. کم خونی ناشی از مشکلات مغز استخوان یا سلول های بنیادی شامل موارد زیر است:

• کم خونی آپلاستیک زمانی اتفاق می افتد که شما سلول های بنیادی کافی ندارید یا اصلا ندارید. ممکن است به دلیل ژن های خود یا آسیب مغز استخوان به داروها ، اشعه ، شیمی درمانی یا عفونت دچار کم خونی آپلاستیک شوید. سایر بدخیمی هایی که معمولاً بر مغز استخوان تأثیر می گذارد شامل میلوم متعدد یا لوسمی است. گاهی اوقات ، هیچ دلیل مشخصی برای کم خونی آپلاستیک وجود ندارد.
• مسمومیت ناشی از سرب. سرب برای مغز استخوان شما سمی است. باعث می شود تعداد گلبول های قرمز کمتری داشته باشید. مسمومیت با سرب می تواند زمانی اتفاق بیفتد که افراد بزرگسال در محل کار با سرب در تماس باشند. یا بچه ها چیپس آغشته به رنگ سرب بخورند. همچنین اگر غذای شما با برخی از انواع سفال که لعاب مناسبی ندارند تماس پیدا کرد ، ممکن است سرب جذب بدن تان شود.
• تالاسمی همراه با مشکلی در تشکیل هموگلوبین (۴ زنجیره به درستی تشکیل نشده است) رخ دهد. در این صورت گلبول های قرمز بسیار کوچکی می سازید. این امر بواسطه ژن ها منتقل می شود. معمولاً بر افراد مدیترانه ای ، آفریقایی ، شرق میانه و آسیای جنوب شرقی تأثیر می گذارد. این وضعیت می تواند از خفیف تا تهدید کننده زندگی متغیر باشد. شدیدترین شکل آن کم خونی کولی نامیده می شود.

کم خونی فقر آهن

کم خونی فقر آهن به این دلیل اتفاق می افتد که در بدن آهن کافی ندارید. مغز استخوان شما برای ساخت هموگلوبین ، بخشی از گلبول قرمز خون که اکسیژن را به اندام شما می رساند ، به آهن نیاز دارد. کم خونی فقر آهن می تواند به دلایل زیر ایجاد شود:

• رژیم غذایی بدون آهن کافی ، به ویژه در نوزادان ، کودکان ، نوجوانان و گیاه خواران

• مصرف برخی داروها ، غذاها و نوشیدنی های کافئین دار

• مشکلات گوارشی مانند بیماری کرون ، یامثلا اگر قسمتی از معده یا روده کوچک شما برداشته شده است

• اهدای خون مکرر

• تمرینات استقامتی

• بارداری و شیردهی با استفاده از آهن در بدن شما

• قاعدگی شما

• یک علت شایع ، خونریزی آهسته و مزمن است : معمولاً از منبع گوارشی.

کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل یک اختلال است که در ایالات متحده عمدتاً آمریکایی های آفریقایی تبار و آمریکایی های اسپانیایی تبار را درگیر می کند. گلبول های قرمز خون شما که تقریبا گرد هستند ، به دلیل مشکل در ژن های شما ، هلالی شکل می شوند. این کم خونی زمانی اتفاق می افتد که گلبول های قرمز به سرعت تجزیه می شوند. بنابراین اکسیژن به اندام شما نمی رسد. گلبول های قرمز هلالی شکل نیز می توانند در رگ های خونی کوچک گیر کرده و باعث درد یا سرمای اندامهای انتهایی شوند.

کم خونی ناشی از فقر ویتامین

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین زمانی رخ می دهد که ویتامینB12  و فولات کافی دریافت نکنید. شما برای ساخت گلبول های قرمز به این دو ویتامین نیاز دارید. این نوع کم خونی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:

• کمبود رژیم غذایی: اگر کم گوشت کم می خورید و یا اصلا نمی خورید. ممکن است ویتامینB12 کافی دریافت نکنید. اگر سبزیجات را بیش از حد بپزید یا به اندازه کافیم صرف نکنید ، ممکن است به اندازه کافی فولات دریافت نکنید.

• کم خونی مگالوبلاستیک: وقتی ویتامینB12 ، فولات یا هر دو را به اندازه کافی دریافت نمی کنید.

• کم خونی خطرناک: هنگامی که بدن شما به اندازه کافی ویتامینB12 را جذب نمی کند.

سایر علل کمبود ویتامین شامل داروها ، سوء مصرف الکل و بیماری های روده ای مانند اسپرو گرمسیری است.

درمان کم خونی

اولین اقدام، شناسایی علت است. اگر ناشی از خونریزی یا بیماری خاصی باشد، باید علت کنترل یا درمان شود. برای جایگزین کردن خون از دست رفته، می توان از مکمل هایی نظیر ایزن پلاس که هم حاوی آهن و هم ویتامین ب ۱۲ و فولات است استفاده کنید. این مکمل ها، برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن و فقر ویتامین نیز بسیار موثرند. ( برای مشاهده این مکمل می توانید روی نام آن کلیک کنید.)

این متن توسط تحریریه فارمافوری با استفاده از منابع متعدد تهیه و تالیف شده است. بازنشر آن تنها با ذکر منبع مجاز است.