اختصاصی فارمافوری: اشباع کم آهن زمانی اتفاق می افتد که میزان آهن خون کمتر از حد توصیه شده کاهش یابد. مردم ممکن است به این موضوع به عنوان کمبود آهن در خون نیز اشاره کنند.
اشباع آهن به میزان آهن موجود در خون اشاره دارد. آهن برای بسیاری از فرآیندهای مولکولی، از جمله متابولیسم عضلانی، انتقال اکسیژن، و حفظ بافت همبند سالم حیاتی است.
مردم معمولاً آهن کافی را از رژیم غذایی دریافت می کنند.
با این حال، برخی از افراد ممکن است کمبود آهن را تجربه کنند که می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. در افراد مبتلا به این بیماری، خون به دلیل کمبود آهن، فاقد گلبول های قرمز کافی است.
کپسول آهن زیفمین مکملی کامل از مواد معدنی و ویتامین‌ها جهت پیشگیری و درمان کم خونی شدید در بانوان و آقایان با کمترین عوارض گوارشی است.برای بررسی کیلیک کنید
این مقاله به بررسی این موضوع می پردازد که چه چیزی باعث اشباع کم آهن است و چه علائمی می تواند ایجاد کند. همچنین توضیح می دهد که چه چیزی ممکن است باعث اشباع آهن کم شود، چگونه یک متخصص پزشکی آن را تشخیص می دهد و چه درمان هایی در دسترس است.
پزشکان چگونه اشباع کم آهن را اندازه گیری می کنند؟
آزمایش‌های مختلفی سطح آهن خون را اندازه‌گیری می‌کنند.
اگر هموگلوبین پایین و با کم خونی سازگار باشد، پزشکان اغلب سطوح آهن پایین را آزمایش می کنند.
محدوده طبیعی اشباع آهن می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و بسته به سلامت فرد در طول زمان تغییر می کند.
سه اندازه گیری وجود دارد که پزشک می تواند برای تعیین سطح آهن در بدن انجام دهد.
ترانسفرین
ترانسفرین از جمله پروتئین های موجود در خون است. این پروتئین به آهن متصل می شود و آهن را در سراسر بدن و به مغز استخوان انتقال می دهد تا هموگلوبین تولید کند. هموگلوبین در گلبول های قرمز وجود دارد.
اندازه گیری ترانسفرین ممکن است نشان دهنده سطح اشباع آهن در خون باشد. محدوده طبیعی ترانسفرین ۲۰۴ تا ۳۶۰ میلی گرم در دسی لیتر است. مقدار بالاتر از این نشان دهنده سطح پایین اشباع آهن است.
ظرفیت کل اتصال آهن (TIBC)
ظرفیت کل اتصال آهن میزان کل آهنی را که پروتئین موجود در خون می تواند به آن متصل شود را نشان می دهد.
اندازه گیری TIBC ممکن است سطح اشباع آهن را نیز نشان دهد. محدوده طبیعی برای ظرفیت کل اتصال آهن ۲۵۰-۴۵۰ میکروگرم در دسی لیتر (mcg/dl) است. مقدار بالاتر از این محدوده ممکن است نشان دهنده کمبود آهن یا اشباع کم آهن باشد.
سرم
متخصص پزشکی همچنین ممکن است سطح آهن سرم را اندازه گیری کند.
آزمایش آهن سرم سطح آهن خون را اندازه گیری می کند. محدوده طبیعی آهن سرم عبارت است از:
۶۵-۱۷۵ میکروگرم در دسی لیتر برای مردان
۵۰-۱۷۰ میکروگرم در دسی لیتر برای زنان
۵۰-۱۲۰ میکروگرم در دسی لیتر برای کودکان
مقادیر زیر این محدوده مرجع نشان دهنده اشباع کم آهن است.
سطوح مختلف کمبود آهن و کاهش آهن وجود دارد. از جمله:
کمبود خفیف یا کاهش ذخیره آهن: سطح آهن و غلظت فریتین سرم در مغز استخوان کاهش می یابد.
کمبود مارجینال یا اریتروپوئزیس کمبود آهن: در ذخایر آهن بدن کاهش می یابد و عرضه آهن به سلول های اریتروپوئیتیک کاهش می یابد و باعث کاهش اشباع ترانسفرین می شود. با این حال، سطح هموگلوبین ممکن است در محدوده طبیعی باقی بماند.
کم خونی ناشی از فقر آهن: فرسودگی ذخایر آهن باعث کاهش سطح هماتوکریت و هموگلوبین می شود. گلبول های قرمز خون کوچک به نظر می رسند و غلظت هموگلوبین پایینی دارند.
علائم
فردی با اشباع آهن پایین در خون ممکن است علائم مختلفی از کمبود آهن را تجربه کند. رایج ترین علائم عبارتند از :
پوست رنگ پریده
ناخن های شکننده
زبان متورم یا دردناک
درد قفسه سینه
تمرکز ضعیف
خستگی
سردرد
سرگیجه
تنگی نفس
ضعف
تپش قلب
ریزش مو
پاهای بی قرار
هوس غیرعادی برای اقلام غیرخوراکی مانند یخ یا رنگ
علل اشباع کم آهن
افراد به دلایل مختلف سطح اشباع آهن پایینی دارند.
علل شایع اشباع کم آهن عبارتند از:
از دست دادن خون ، مانند خونریزی در دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری
برخی از شرایط ژنتیکی نادر، مانند تلانژکتازی خونریزی دهنده ارثی
شرایط روده ای و گوارشی که باعث مشکلاتی در جذب آهن می شود، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
انواع خاصی از سرطان ، مانند سرطان روده بزرگ
نارسایی قلبی
برخی از داروها ، مانند مهارکننده های پمپ پروتون، ضد انعقادها و رقیق کننده های خون، که افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی اغلب مصرف می کنند.
عوامل خطر برای اشباع کم آهن
برخی عوامل می توانند احتمال اشباع کم آهن را در افراد افزایش دهند. از جمله بیماری های خاص پزشکی و سبک زندگی، مانند رژیم غذایی.
نمونه هایی از عوامل خطر برای اشباع کم آهن عبارتند از:
سن: شیرخواران، کودکان خردسال، افراد باردار و کسانی که به یائسگی نزدیک می شوند، خطر بیشتری دارند.
ژنتیک: برخی اختلالات خونریزی، مانند بیماری فون ویلبراند، بر توانایی لخته شدن خون تأثیر می گذارد.
عوامل سبک زندگی: این عوامل شامل خوردن یک رژیم گیاهخواری یا وگان، خوردن یک رژیم غذایی با غذاهای غنی از آهن، و انجام آزمایشات خون یا اهدای خون مکرر است.
تغییرات هورمونی: افرادی که قاعدگی شدید را تجربه می کنند، بیشتر در معرض خطر کم خونی قرار دارند. این خطر در دوران بارداری نیز افزایش می یابد.
تشخیص
پزشک ممکن است روند تشخیصی را با انجام معاینه فیزیکی و جستجوی علائم اشباع کم آهن، مانند خونریزی و قاشقی شدن ناخن ها یا ناخن های شکننده، آغاز کند. همچنین ممکن است برای بررسی ضربان قلب نامنظم به قلب گوش دهند و شکم را برای بررسی اندازه کبد و طحال احساس کنند.
پزشک ممکن است آزمایش خون را برای تأیید تشخیص اشباع کم آهن تجویز کند.
این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شمارش کامل خون: این آزمایش خون تعداد سلول‌های خون، سطح هموگلوبین، سطح هماتوکریت و میانگین حجم بدن را نشان می‌دهد.
آزمایش آهن سرم: این آزمایش میزان آهن موجود در خون را اندازه گیری می کند. سطح آهن ممکن است نشان دهد که آیا سطح اشباع آهن در فرد پایین است یا خیر.
اسمیر محیطی: این آزمایش شامل بررسی گلبول های قرمز زیر میکروسکوپ می شود تا مشخص شود که آیا آنها کوچکتر و کم رنگ تر از حد معمول به نظر می رسند.
آزمایش ترانسفرین: این آزمایش میزان ترانسفرین خون را اندازه گیری می کند.
درمان اشباع کم آهن
درمان سطوح پایین اشباع آهن بر افزایش سطح اشباع آهن تمرکز دارد تا در محدوده طبیعی قرار گیرد.
فردی با سطح اشباع آهن پایین احتمالا برای افزایش سطح اشباع خود نیاز به مصرف آهن دارویی داشته باشد. آهن دارویی حاوی آهن بیشتری نسبت به مولتی ویتامین ها است. اکثر بزرگسالان مبتلا به کمبود آهن به ۲ تا ۵ میلی گرم آهن به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز نیاز دارند.
متخصصان به طور کلی مکمل های آهن را برای افرادی که کم خونی فقر آهن ندارند توصیه می کنند، زیرا آهن بیش از حد می تواند به اندام ها آسیب برساند.
فرد همچنین می تواند ویتامین های دیگری مانند ویتامین C که جذب آهن را بهبود می بخشد، مصرف کند. همچنین برخی مکمل ها به همراه خود دارای ویتامین سی هستند تا جذب آهن کاملتر و بیشتر شود. مثل قرص ایزن پلاس. (برای مشاهده محصول روی نام آن کلیک کنید.)
در مواردی که دستگاه گوارش در جذب آهن مشکل دارد، انتقال آهن به داخل وریدی – یعنی از طریق رگ خونی – ممکن است ضروری باشد.
افراد مبتلا به کم خونی شدید ناشی از فقر آهن ممکن است نیاز به تزریق گلبول قرمز داشته باشند. این روش به سرعت تعداد گلبول های قرمز و آهن را در خون افزایش می دهد و اشباع آهن را بهبود می بخشد.
فرد همچنین می تواند برای افزایش سطح اشباع آهن خود تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کند. این تغییرات می تواند شامل موارد زیر باشد:
داشتن یک رژیم غذایی سرشار از آهن
اجتناب از برخی مواد غذایی که جذب آهن را کاهش می دهند، مانند چای سیاه
افزایش مصرف ویتامین C برای کمک به جذب آهن در بدن
عوارض احتمالی
سطح اشباع آهن پایین یا کمبود آهن ممکن است منجر به عوارض دیگری شود. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
افزایش خطر ابتلا به عفونت ها
مشکلات قلبی، مانند ضربان قلب نامنظم یا سوفل قلب
تاخیر رشد در کودکان
عوارض بارداری، مانند زایمان زودرس یا تولد نوزادی با وزن کم
افسردگی
پیشگیری
فرد می تواند اقداماتی را برای جلوگیری از سطوح اشباع پایین آهن انجام دهد.
به عنوان مثال، افراد می توانند مقدار زیادی غذاهای غنی از آهن بخورند، از جمله:
گوشت و مرغ
غذای دریایی
سبزیجات سبز برگ مانند کلم بروکلی و کلم پیچ
حبوبات، مانند لوبیا چیتی و نخود سیاه
ماکارونی، غلات، برنج و غلات غنی شده با آهن
همچنین می توانند از رژیم غذایی پیروی کنند که جذب آهن در خون را افزایش می دهد. کارشناسان معتقدند ویتامین C فراهمی زیستی آهن را افزایش دهد، اما کلسیم آن را کاهش می دهد.
قرص آهن با ویتامین سی برانسون که به نام آیرون ویت سی نیز شناخته می شود. جهت پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن در افراد تحت خطر و یا درمان کم خونی در افراد مبتلا به کم خونی بسیار موثر است. ویتامین C موجود در این فرآورده باعث جذب بهتر و بیشتر آهن میشود.برای بررسی کیلیک کنید
فردی که عوامل خطر شناخته شده برای اشباع آهن کم دارد، می تواند با غربالگری منظم برای کم خونی ناشی از فقر آهن، خطر را کاهش دهد.
والدین و مراقبان می توانند با اطمینان از اینکه نوزادان آهن دریافتی توصیه شده روزانه خود را برآورده می کنند، از اشباع کم آهن در نوزادان جلوگیری کنند.
با توجه به اطلاعات مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، میزان مصرف آهن توصیه شده در رژیم غذایی عبارت است از:
۱۱ میلی گرم برای کودکان ۷ تا ۱۲ ماهه
۷ میلی گرم برای کودکان ۱ تا ۳ ساله
۱۰ میلی گرم برای کودکان ۴ تا ۸ ساله
این متن توسط تحریریه فارمافوری با استفاده از منابع متعدد تهیه و تالیف شده است. بازنشر آن تنها با ذکر منبع مجاز است.