اختصاصی فارمافوری: اختلال استرس پس از سانحه ممکن است پس از تجربه یک رویداد آسیب زا که باعث احساس ترس، شوک یا درماندگی در فرد شده است، رخ دهد. می تواند اثرات طولانی مدتی از جمله به یاد آوردن حادثه، مشکل در خوابیدن و اضطراب به دنبال داشته باشد.
نمونه‌هایی از رویدادهایی که می‌توانند باعث اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شوند عبارتند از: جنگ، جنایت، آتش‌سوزی، تصادف، مرگ یکی از عزیزان یا سوء استفاده جنسی.
تصور می شود که بین ۷ تا ۸ درصد از جمعیت تحت تأثیر این اختلال قرار می گیرند و زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا هستند.
به جای اینکه با گذشت زمان احساس بهتری داشته باشد، ممکن است فرد بیشتر مضطرب و ترسیده شود. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می تواند زندگی افراد را برای سال ها مختل کند، اما درمان می تواند به بهبودی آنها کمک کند.
علائم و تشخیص
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می تواند در نتیجه یک رویداد یا تجربه آسیب زا ایجاد شود.
علائم معمولاً در عرض ۳ ماه پس از رویداد شروع می شوند، اما می توانند در فاصله بیشتری نیز آغاز شوند.
برای اینکه یک فرد تشخیص اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را دریافت کند، باید معیارهایی را داشته باشد که توسط نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری (DSM-5) متعلق به انجمن روانشناسی آمریکا (APA) تعیین شده است.
طبق این دستورالعمل ها، فرد باید:
در معرض مرگ یا تهدید به مرگ، آسیب جدی یا خشونت جنسی قرار گرفته باشید، خواه مستقیماً، از طریق مشاهده آن، به واسطه وقوع آن برای یکی از عزیزان یا در حین انجام وظایف حرفه ای.
موارد زیر را برای بیش از یک ماه تجربه کنید:
یک یا چند علامت نفود
یک یا چند علامت اجتنابی
دو یا چند علامت که بر خلق و خو و تفکر تأثیر می گذارد
دو یا چند علامت برانگیختگی و واکنشی که پس از سانحه شروع شده است
در اینجا چند نمونه از این چهار نوع علامت وجود دارد:
علائم نفوذ:
کابوس ها
فلاش بک و این احساس که این رویداد دوباره اتفاق می افتد
افکار ترسناک
علائم اجتناب:
امتناع از بحث در مورد رویداد
اجتناب از موقعیت هایی که فرد را به یاد رویداد می اندازد
علائم برانگیختگی و واکنش پذیری:
مشکل در خوابیدن
تحریک پذیری و طغیان عصبانیت
حساسیت به خطرات احتمالی
احساس تنش و اضطراب
علائمی که بر خلق و خو و تفکر تأثیر می گذارد:
ناتوانی در به خاطر سپردن برخی از جنبه های رویداد
احساس گناه و سرزنش
احساس جدایی و بیگانگی از دیگران و بی حسی عاطفی و ذهنی
کاهش علاقه به زندگی
مشکل در تمرکز
مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، فوبیا و اضطراب
علاوه بر این، علائم باید به پریشانی یا دشواری در کنار آمدن با کار یا روابط منجر شود و نباید به دلیل استفاده از دارو یا مواد دیگر یا شرایط سلامت دیگری باشد.
علائم فیزیکی
ممکن است علائم فیزیکی نیز وجود داشته باشد، اما اینها در معیارهای DSM-5 گنجانده نشده اند:
اثرات فیزیکی شامل تعریق، لرزش، سردرد، سرگیجه، مشکلات معده، درد و درد قفسه سینه است.
سیستم ایمنی ضعیف می تواند منجر به عفونت های مکرر شود
اختلالات خواب می تواند منجر به خستگی و سایر مشکلات شود
ممکن است تغییرات رفتاری طولانی مدتی وجود داشته باشد که به مشکلات و کار و شکست در روابط کمک کند. ممکن است فرد شروع به مصرف بیشتر الکل نسبت به قبل یا سوء استفاده از داروها یا داروها کند.
اختلال استرس پس از سانحه در کودکان و نوجوان:
در افراد ۶ سال یا کمتر، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شب ادراری بعد از یادگیری استفاده از دستشویی
ناتوانی در صحبت کردن
اجرای رویداد در بازی
چسبیدن به یک بزرگسال
در سنین ۵ تا ۱۲ سالگی، ممکن است کودک بازیادآوری نداشته باشد و در به خاطر سپردن قسمت هایی از رویداد مشکلی نداشته باشد. با این حال، ممکن است آن را به ترتیب دیگری به یاد بیاورند، یا احساس کنند که نشانه ای وجود دارد که قرار است اتفاق بیفتد.
آنها همچنین ممکن است آسیب وارد شده را به نمایش بگذارند یا آن را از طریق بازی، تصاویر و داستان بیان کنند. ممکن است کابوس ببینند و تحریک پذیر باشند. ممکن است رفتن به مدرسه یا گذراندن وقت با دوستان یا مطالعه برای آنها سخت باشد.
از سن ۸ سالگی و بالاتر، کودکان معمولاً واکنش‌های مشابهی نسبت به بزرگسالان نشان می‌دهند.
بین سنین ۱۲ تا ۱۸ سالگی، فرد ممکن است رفتار مخرب یا بی احترامی، تکانشی یا پرخاشگرانه از خود نشان دهد.
آنها ممکن است به دلیل عدم رفتار متفاوت در طول رویداد احساس گناه کنند یا ممکن است به فکر انتقام باشند.
کودکانی که آزار جنسی را تجربه کرده اند، بیشتر احتمال دارد:
احساس ترس، غم، اضطراب و انزوا کنند
احساس کم ارزشی برای خود دارند
رفتاری پرخاشگرانه داشته باشند
رفتار جنسی غیرعادی نشان می دهند
به خودشان صدمه بزنند
سوء مصرف مواد مخدر یا الکل داشته باشند
غربالگری
به عنوان بخشی از فرآیند تشخیصی، ممکن است برای فرد آزمایش غربالگری تجویز شود تا ارزیابی شود که آیا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) دارد یا خیر.
زمان صرف شده برای این کار می تواند از ۱۵ دقیقه تا چندین جلسه یک ساعته باشد. اگر مساله قانونی وجود داشته باشد یا اگر اثبات ادعای ناتوانی فرد به اثبات آن بستگی داشته باشد، ممکن است از ارزیابی طولانی‌تری استفاده شود.
اگر علائم پس از چند هفته ناپدید شوند، ممکن است اختلال استرس حاد تشخیص داده شود.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) بیشتر طول می کشد و علائم شدیدتر هستند و ممکن است تا مدتی پس از رویداد ظاهر نشوند.
بسیاری از افراد در عرض ۶ ماه بهبود می یابند، اما برخی از آنها علائم را برای چندین سال ادامه می دهند.
علل
برخی از افرادی که از مناطق جنگ و درگیری بازمی گردند دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می شوند.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می تواند پس از یک رویداد آسیب زا ایجاد شود.
مثالها عبارتند از:
رویارویی نظامی
بلایای طبیعی
تصادفات جدی
حملات تروریستی
از دست دادن یکی از عزیزان، خواه شامل خشونت باشد یا نباشد
تجاوز جنسی یا سایر انواع سوء استفاده
حمله شخصی
قربانی جنایت بودن
دریافت یک تشخیص تهدید کننده زندگی
هر موقعیتی که باعث ترس، شوک، وحشت یا درماندگی شود می تواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شود.
عوامل خطر
معلوم نیست که چرا برخی افراد دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می شوند در حالی که برخی دیگر در مواجهه با همان حادثه دچار این اختلال نمی شوند. با این حال، عوامل خطر که در زیر ذکر شده ممکن است شانس تجربه علائم را افزایش دهند:
داشتن مشکلات اضافی بعد از یک رویداد، به عنوان مثال، از دست دادن یکی از عزیزان و از دست دادن شغل
عدم حمایت اجتماعی پس از یک رویداد
داشتن سابقه مشکلات روانی یا مصرف مواد
تجربه قبلی مورد سوء استفاده قرار گرفتن، به عنوان مثال، در دوران کودکی
داشتن سلامت جسمانی ضعیف قبل یا در نتیجه یک رویداد
برخی از عوامل فیزیکی و ژنتیکی ممکن است نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است بر اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تأثیر بگذارد.
ساختار مغز:
اسکن مغز نشان داده است که هیپوکامپ در افراد مبتلا به PTSD در مقایسه با دیگران متفاوت به نظر می رسد. هیپوکامپ در پردازش احساسات و خاطرات نقش دارد و می تواند بر احتمال فلاش بک (بازیادآوری) تأثیر بگذارد.
پاسخ به استرس:
به نظر می رسد سطوح هورمون هایی که به طور معمول در شرایط جنگ یا گریز آزاد می شوند در افراد مبتلا به PTSD متفاوت است.
جنسیت:
جنسیت ممکن است در بالا بردن شانس ابتلا نقش داشته باشد. مطالعات نشان می دهد با آنکه که مردان بیشتر در معرض خشونت هستند، زنان شانس بیشتری برای ابتلا به PTSD دارند.
چه چیزی خطر را کاهش می دهد؟
دانشمندان در حال بررسی عوامل تاب آوری هستند که ممکن است به افراد کمک کند به طور موثرتری از PTSD بهبود یابند.
از جمله:
برخورداری یا جستجو برای دریافت حمایت از دیگران
برخورداری یا بهبود راهبردهای مقابله ای
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
بسیاری از افراد پس از یک رویداد آسیب زا علائمی مانند گریه، اضطراب و مشکل در تمرکز را تجربه می کنند، اما این لزوماً اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیست.
درمان سریع با یک متخصص واجد شرایط می تواند به جلوگیری از بدتر شدن علائم کمک کند.
در این شرایط احتمال اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) باید در نظر گرفته شود:
علائم بیش از یک ماه ادامه پیدا کند
علائم آنقدر شدید هستند که از بازگشت فرد به زندگی عادی جلوگیری می کنند
فرد در نظر دارد به خود آسیب برساند
درمان
مشاوره بخش کلیدی درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.
درمان معمولاً شامل روان درمانی و مشاوره ، دارو درمانی یا ترکیبی از آن ها است است.
گزینه های روان درمانی به طور ویژه برای مدیریت تروما طراحی شده است. و عبارتند از:
درمان پردازش شناختی (CPT):
همچنین به عنوان بازسازی شناختی شناخته می شود، فرد یاد می گیرد که چگونه به روشی جدید در مورد چیزها فکر کند. تصویرسازی ذهنی از رویداد آسیب زا ممکن است به آنها کمک کند تا از طریق تروما، کنترل ترس و پریشانی را به دست آورند.
مواجهه درمانی:
صحبت مکرر در مورد رویداد یا رویارویی با علت ترس در یک محیط امن و کنترل شده ممکن است به فرد کمک کند تا احساس کند کنترل بیشتری بر افکار و احساسات خود دارد. با این حال، اثربخشی این درمان مورد تردید قرار گرفته است و باید با احتیاط انجام شود، در غیر این صورت ممکن است خطر بدتر شدن علائم وجود داشته باشد.
داروهای اختلال استرس پس از سانحه
برخی از داروها را می توان برای درمان علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) استفاده کرد.
معمولاً از مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پاروکستین استفاده می‌شود. این مهارکننده ها همچنین به درمان افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب کمک می کنند، این علائم اغلب با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مرتبط هستند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث افزایش خطر خودکشی در افراد زیر ۲۴ سال شوند.
گاهی اوقات ممکن است از بنزودیازپین ها برای درمان تحریک پذیری، بی خوابی و اضطراب استفاده شود. با این حال، مرکز ملی بنزودیازپین ها این داروها را توصیه نمی کند، زیرا علائم اصلی را درمان نمی کنند و می توانند منجر به وابستگی شوند.
درمان های تجربی
تحقیقات نشان داده است که درمان های زیر ممکن است کمک کننده باشد، اما شواهد بیشتری برای تایید ایمنی و اثربخشی آنها مورد نیاز است.
حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR):
یادآوری این رویداد در حالی که نوع خاصی از حرکت چشم به پهلو انجام می شود ممکن است به کاهش سطح پریشانی افراد مبتلا به PTSD کمک کند. این روند به فرد اجازه می دهد تا احساسات، رفتارها و افکار مثبت بیشتری داشته باشد.
نسخه داروی تفریحی:
اکستازی، ممکن است به افراد کمک کند تا با تشویق به احساس امنیت، به طور مؤثرتری با خاطرات خود کنار بیایند. دانشمندان در حال حاضر در حال تحقیق روی این گزینه هستند.
هورمون درمانی کورتیزون:
نتایج یک مطالعه نشان داده است که درمان‌های مبتنی بر کورتیزول با دوز بالا می‌توانند به کاهش خطر PTSD کمک کنند، اگر بلافاصله پس از وقوع ضربه انجام شوند.
بازی‌های رایانه‌ای:
بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، انجام برخی بازی‌های رایانه‌ای منجر به علائم کمتر در برخی از مجروحان جنگی مبتلا به PTSD شده است. با این حال، محققان استفاده از بازی‌های رایانه‌ای را به جای درمان معمولی توصیه نمی‌کنند.
نکات خودیاری
مقابله فعال بخش کلیدی بهبودی است. فرد را قادر می سازد تا تأثیر رویدادی را که تجربه کرده است بپذیرد و برای بهبود وضعیت خود اقدام کند.
موارد زیر می تواند به دستیابی به این امر کمک کند:
یادگیری در مورد PTSD و درک اینکه پاسخ مداوم طبیعی است و بهبودی زمان می برد
پذیرفتن این نکته که درمان لزوماً به معنای فراموش کردن نیست، بلکه به تدریج کمتر از علائم ناراحت می شود و به توانایی کنار آمدن با خاطرات بد اعتماد می کند.
موارد دیگری که می تواند کمک کند عبارتند از:
پیدا کردن کسی برای اعتماد کردن
گذراندن وقت با افراد دیگری که می دانند چه اتفاقی افتاده است
به مردم اطلاع دهید که چه چیزی ممکن است باعث ایجاد علائم شود
تقسیم کارها به بخش های کوچکتر، برای سهولت در اولویت بندی و تکمیل آنها
انجام برخی تمرینات بدنی مانند شنا، پیاده روی یا یوگا
تمرین تکنیک های آرامش، تنفس یا مدیتیشن
گوش دادن به موسیقی آرام یا گذراندن وقت در طبیعت
درک این نکته که از بین رفتن علائم به زمان نیاز دارد
پذیرش این نکته که PTSD نشانه ضعف نیست، بلکه ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد
شرکت در فعالیت های لذت بخش که می تواند باعث حواس پرتی شود
اگر به دنبال یک درمانگر هستید، مطمئن شوید که فردی را پیدا می کنید که در زمینه PTSD واجد شرایط و با تجربه باشد.
عوارض
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می تواند به برخی از عوارض منجر شود. از جمله:
مشکل در کار یا روابط
خطر بیشتر مشکلات قلبی
شانس بیشتر برای ابتلا به بیماری های مزمن
احتمال تغییراتی که بر مغز تأثیر می گذارد، از جمله سطوح بالاتر هورمون استرس کورتیزول و کاهش اندازه هیپوکامپ – ساختار مغزی که در پردازش حافظه و احساسات مهم است.
افراد مبتلا به PTSD ممکن است مشکلات سلامتی دیگری مانند افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت یا سوء استفاده از موادی مانند الکل یا مواد مخدر داشته باشند.